Klootschieten: perfect wintervermaak

Vanaf januari tot en met maart kun je ze aantreffen op de plattelandswegen in de buurt van Bad Bentheim. Meestal een bont gezelschap van 10-15 personen, die met een flesje bier in de hand en met een bolderkar met drank en hapjes rondlopen. Om hun nek hangen een borrelglaasje en een rood of blauw nummer aan een touw. Eén van de deelnemers heeft een lange stok met een soort hark bij zich.

Hoewel op het eerste gezicht niet duidelijk te zien, gaat het hier om een eeuwenoude volkssport, het “kloatscheeten”. In de Bentheimer kerkboeken wordt al in 1630 het „Spielen mit dem Bollen und Kloet“ genoemd, en ook de overlast waar het soms mee gepaard gaat.

De sport

Het sportieve element zit hem in het gooien (of eigenlijk rollen) van de “kloat”, een afgeplatte houten schijf, over de openbare weg via een vooraf bepaalde route. De deelnemers zijn verdeeld in twee teams, waarbij binnen een team een vaste volgorde van werpers geldt (vandaar de rode en blauwe nummers om de hals). De eerste werper van een team probeert de kloot zover mogelijk op de baan te gooien. De eerste werper van de tegenstander tracht vervolgens de kloot nog verder te gooien. Als dit niet lukt, mag de tweede werper van het team dat achterstaat het proberen. Vervolgens mag de tweede speler van het eerste team weer gooien, als zijn kloot achterligt. Enzovoorts, enzovoorts… Het team dat in totaal het verst heeft gegooid, heeft gewonnen.

De techniek

Bij de techniek van het werpen is het de kunst de kloot op het midden van de weg te houden, omdat de plattelandswegen meestal bolvormig zijn (de weg loopt af naar de zijkanten). Indien de kloot niet het midden van de weg houdt, rolt hij gauw van de weg en remt dan snel af in de berm of sloot. Anders is dat als de weg een bocht maakt. Een behendige speler zal dan iets opzij van het midden werpen, zodat de kloot vanzelf de bocht volgt. Zelfs bij een flauwe S-bocht kan dit lukken: de kloot moet dan tussen de twee bochten over de rug van de weg rollen.

Ondanks alle inspanningen beland er regelmatig een kloot in de sloot. De hark wordt dan gebruikt om de kloot uit de sloot te kunnen vissen. Raakt de kloot van de weg, dan mag hij ter hoogte van de plek waar de kloot stil komt te liggen terug op het wegdek gelegd worden om vanaf dat punt bij de volgende beurt verder te spelen.

Koning of koningin

Nadat het winnende team bekend is, wordt nog een extra spel gespeeld om de koning of koningin van de dag te bepalen. Dit ‘uitwerpen van de koning’ gaat als volgt: beide teams stellen zich in een rij tegenover elkaar op, op een afstand van 10-20 meter. Middenin staat een fles sterke drank in een plastic zak. De deelnemers van beide teams proberen nu afwisselend met de kloot de fles te raken. Degene die de fles kapot gooit, is de koning.

De gezelligheid

Naast het wedstrijdelement is de gezelligheid onderling minstens zo belangrijk. Vaak zijn het buurtverenigingen of vriendengroepen die een middag samen gaan kloatscheeten. Regelmatig wordt tijdens de route een pauze ingelast, voor een ‘tactische bespreking’ in combinatie met het nuttigen van een alcoholische versnapering en een hapje. De voorraad drank en hapjes op de bolderkar slinkt zo zienderogen en het gezelschap wordt steeds luidruchtiger..

Traditioneel wordt het kloatscheeten afgesloten met een boerenkoolmaaltijd (“Grünkohl essen”) in een café of restaurant.

Tags: Traditie, gebruik, geschiedenis, Bad Bentheim